Semadirek Kanatlı Zaferi ya da Semadirekli Nike heykeli, Helenistik dönemin başyapıtları arasında yer alıyor. Heykel, Semadirek adasında yapıldı. Yunan mitolojisinde zafer tanrıçası olan Nike, bir savaş gemisinin pruvasında duruyor.
Louvre’da, Daru merdivenlerini çıkarken karşılaşmıştım. O kadar canlıydı ki, nefes alıyordu sanki. Her an uçacak gibiydi. Eteklerindeki rüzgar hissediliyordu.
Semadirek Nerededir?
Semadirek, Ege Denizi’nde Thrace açıklarında bir adadır. Yunanistan’ın kuzey doğusunda yer alır. Adanın kuzey tarafında, dağın eteğindeki bir sel tarafından oyulmuş bir vadide Büyük Tanrılara adanan çok eski bir tapınak vardı. Helenistik dünyanın en ünlü tapınaklarından biriydi.
Rivayete göre; antik çağlarda büyük bir fırtına olur. Fırtınadan etkilenmeyen tek yer Semadirek’ tir. Nike’nin adayı koruduğuna inanılır. Bu anıtın da, MÖ ikinci yüzyılda bir deniz zaferi anısına yapıldığı tahmin edilmektedir.
MS 6. yüzyılda Justinian zamanındaki büyük depremle bu bölge yerle bir olur. Semadirekli Nike de 19. yüyılda bulunana kadar, asırlar boyunca harabeler arasında bekler.
Ege Denizi’nden Paris’e Yolculuk
Heykel, 2 Mayıs 1863 ‘de Fransa’nın Selanik konsolosu ve amatör arkeolog olan Charles Champoiseau tarafından bulundu. Bulunduktan bir yıl sonra 11 Mayıs 1864’ de Paris’e geldi. Yolculuğun bu kadar uzun sürmesinin nedeni; Champoiseau’nun Paris Güzel Sanatlar Akademisi’ni bulduğu şeyin değerli olduğuna ikna edememesi oldu. Taşıma için gerekli ödenek ancak sekiz ay sonra çıktı.
Semadirek Kanatlı Zaferi, Louvre Müzesi ‘ne geldiğinde parçalar halindeydi. Heykelde eksik olan yerler vardı: kafası, kolları, ayakları, kıyafetinden ve kanatlarından birçok parça… Gövde 118 parça halinde gelmişti. Bunun yanında 200 den fazla ne olduğu belli olmayan parça vardı.
Bütün bu parçaların birleştirilmesi iki yıl sürdü. Semadirekli Nike heykeli 1866’da ilk kez Louvre’da sergilendi. Ancak, heykelin üzerinde durduğu platform (pruva) eksikti. Semadirekte yapılan çalışmalar tekrar başladı. 1879 da gemi pruvası bulundu. Üç yılda bu parçaların birleştirilmesi sürdü.
18 Ağustos 1883 tarihli sanat dergilerinde, Semadirek Kanatlı Zaferi ‘nin Louvre’ daki Daru merdivenlerinde sergilendiği yazıldı. Bulunduktan sonra, 20 yıl süren bir serüvenin ardından Louvre Müzesi’ ndeki yerini aldı.
Semadirek Kanatlı Zaferi, Louvre Müzesi’nde öncelikle görülmesi gereken eserler arasında yer almaktadır. Diğer eserler için bu yazıya göz atabilirsiniz: Louvre Müzesi: Sergilenen Eserler, Gezi Notları
Nike’ın İlham Kaynağı
Nike markasının ismi de Semadirekli Nike’den geliyor. Markanın logosu da tanrıça Nike’nin kanatlarından esinlenerek tasarlandı. Hız, güç ve hareketin simgesi. Logo, üniversite öğrencisi olan Carolyn Davidson tarafından 1971 yılında sadece 35$’a tasarlandı.
Kaynaklar:
- Gardner’s Art Through the Ages, Richard Tansev, Fred S. Kleiner, Horst De LA Croix.
- Tracing the trajectories of memory: the Nike of Samothrace, Semiha Deniz Coşkun.